KARNIÓW |
Profesor K. Rymunt w swojej pracy poświęconej pochodzeniu nazewnictwa miejscowości północnej części dawnego Województwa Krakowskiego określa pochodzenie nazwy tej miejscowości jako nazwę dzierżawczą pochodzącą od nazwy osobowej Karń, która mogła być formą skróconą imienia lub przydomka osobowego. Po raz pierwszy w dokumentach pisanych miejscowość ta pojawia się w 1278 roku. Zawarte w niej informacje określają Karniów jako „wieś położną w Kasztelanii Krakowskiej, należąca do klasztoru Bożogrobców w Miechowie. Jak można przeczytać w w/w dokumencie Zakon miechowski przekazuje Karniów w dożywocie kanonikowi krakowskiemu i wrocławskiemu Zbrosławowi. W zamian ów kanonik zobowiązany jest m.in. przeprowadzić meliorację w Karniowie. Z kolei dokument Kazimierza Wielkiego z 1354 r. zezwala miechowskim mnichom na przeprowadzenie lokacji Karniowa na prawie niemieckim. Ważną datą w historii średniowiecznego Karniowa jest rok 1365. Wtedy to król Kazimierz Wielki poświadcza dokonanie zamiany pomiędzy klasztorem Bożogrobców w Miechowie a braćmi Mikołajem i Spytkiem ówczesnymi wójtami miechowskimi. W jej wyniku obaj bracia w zamian za zrzeczenie się miechowskiego wójtostwa otrzymują na własność m.in. wieś Karniów. Po przejęciu Karniowa obaj bracia przyjęli nazwisko Karniowskich, wywodząc je od nazwy tej miejscowości. W posiadaniu tej rodziny Karniów pozostawał do 1436. Wówczas to rodzina odsprzedała Karniów kanclerzowi Królestwa Polskiego Janowi Koniecpolskiemu, po którym właścicielem Karniowa został jego syn Stefan Koniecpolski. O średniowiecznych mieszkańcach Karniowa dowiadujemy się nie tylko z dokumentów prawnych, lecz także z dokumentów krakowskiej Akademii czy też zapisów w aktach stołecznego miasta Krakowa. I tak na listach studentów krakowskiej Alma Mater pod datą 1401 figuruje niejaki Ninota z Karniowa ( później pleban w Morawicy a wreszcie prokurator konsystorza krakowskiego w latach 1421-1423). Na podobnej liście z lat 1414-15 zapisany został z kolei Piotr z Karniowa. Zaradności ówczesnych mieszkańców tej miejscowości poświadczają natomiast dokumenty o przyjęciu kmieci z Karniowa w poczet mieszczan krakowskich (1407 r. - Stanisław Łuczkowic, 1444 – Andrzej z Karniowa). W XVII stuleciu Karniów stał się częścią dóbr należących do jednego z najzamożniejszych rodów Rzeczpospolitej Lubomirskich z Wiśnicza. O tym, że majątek i folwark w Karniowie przynosił jego właścicielom w tym okresie znaczące dochody świadczyć mogą rejestry podatkowe z 1629 i 1680 r. a także ich porównanie choćby z pobliskimi Czulicami będącymi przecież siedzibą parafii. I tak w roku 1629 dzierżawca Karniowa niejaki Jan Drabik oddał ponad 55 florenów podatku, podczas gdy w Czulicach jego wysokość wynosiła tylko niewiele ponad 19 florenów. Również w XVIII wieku miał Karniów swoje chwile „wielkości”. To właśnie tutaj i w pobliskich Czulicach często rezydował w latach 1708 – 1710 ówczesny biskup krakowski Kazimierz Łubieński. Przypomnijmy w tym miejscu, iż lata te to czas kiedy na ziemiach południowo-wschodniej Polski panowała jedna z największych epidemii w XVIII w. Dodatkowo o zamożności karniowskiego folwarku świadczyć może fakt istnienia specjalnej dworskiej kaplicy (dokumenty wizytacyjne biskupa Załuskiego 1747 r.). Po upadku I Rzeczpospolitej Karniów znalazł się po austriackiej stronie granicy. W latach 1815 -1846 Karniów podobnie jak i kilka innych miejscowości tworzących dziś Gminę Kocmyrzów-Luborzyca był częścią Wolnego Miasta Krakowa. W drugiej połowie XIX stulecia był Karniów typowo nadgraniczną wioską monarchii Austro – Węgierskiej. Około 1880 roku wraz z właścicielami majątku i służbą dworską liczył Karniów 293 mieszkańców. Ówczesną zaś jego właścicielką była Marianna Lipczyńska. Wielka historia ponownie dramatycznie otarła się o tę miejscowość w pierwszych miesiącach I wojny światowej, kiedy to doszło na tych terenach do zaciętych, kilkumiesięcznych walk pomiędzy wojskami rosyjskim i austriackim. Pamiątką po tych wydarzeniach jest zachowany do dnia dzisiejszego w Karniowie Pomnik -Mogiła żołnierzy austriackich poległych w 1914 roku. Z dziejów Karniowa w czasach II Rzeczpospolitej (1918-1939) warto wspomnieć m.in. ostatnią właścicielkę majątku w Karniowie (aż do 1945 r.) Józefę Straszewską oraz założenie w tej miejscowości w 1927 roku Ochotniczej Straży Pożarnej, którego głównym inicjatorem był Franciszek Wierzba. Powstała wówczas Ochotnicza Straż Pożarna działa do dnia dzisiejszego. Działa w Karniowie również Koło Gospodyń Wiejskich. Ważną rolę w życiu tej miejscowości pełni także funkcjonująca tu szkoła podstawowa. |